تدابیر آسم و تنگی نفس
در فصل پاییز و زمستان که تراوش مواد رطوبی از سر زیاد است، بیماری های ریوی بسیار رخ می هد .به طور کلی هوای سرد برای ریه ضرر دارد .پس پوشاندن سینه و ریه مخصوصا در هوای سرد از ضروریات است. ورزش کردن: ورزش برای بیمار آسمی مناسب است اما در ابتدا سبک و به آهستگی باشد و کم کم بر سرعت و مدت آن افزوده شود . اما باید جانب احتیاط را در حین ورزش کردن نگه داشت که مبادا ماده (مواد زائد یا اخلاط رسوب کرد ) به حرکت دربیاید و باعث خفگی شود. برای ورزش ریه، بعد از پاکسازی از طریق اسهال ، با صدای بلند آواز خواندن یا قرآن خواندن، نفس عمیق کشیدن و دمیدن (فوت کردن با شدت )مناسب است. روغن مالی: روغن مالی سینه با روغن شوید یا روغن سوسن یا روغن نرگس یا مالیدن پشت و جلو و پهلوهای سینه و کتف با دست به نرمی، ابتدا آهسته بعد به تدریج قوی مفید است. اگر بعد ماساژ احساس خستگی به وجود آمد، روغن یاسمن یا شب بو بمالند .ماساژ سینه و دست ها با پارچه های زبر و ضخیم و ماساژ معتدل نیز مفید است . غذای بیمار مبتلا به آسم و تنگی نفس باید سبک و کم حجم ولی مقوی باشد. غذاها و نوشیدنیها: مصرف غذاهای لطیف مثل آب و عسل، زرد تخم مرغ عسلی و گوشتهای کبک، بلدرچین و… و پرهیز از غذای غلیظ مثل فست فودها و گوشت گاو بسیار مهم است. باید میان نوشیدنی و غذا فاصله باشد. تا 2 ساعت بعد از غذا آب نوشیدن ممنوع است .هر چه دیرتر و کمتر آب بنوشند بهتر است. آب به صورت جرعه جرعه ( بهتر است در 3 جرعه) نوشیده شود. اگر به جای آب ماءالعسل ( آب عسل ) مصرف شود بسیار مفید است. شکم باید همیشه نرم باشد و لینت داشته باشد .چغندر پخته برای لینت دادن مناسب است. گوشت های مفید برای مبتلایان به آسم و تنگی نفس (مخصوصا رطوبی): کبوتر، قرقاول، آهو، قلب حیوانات حلال گوشت ،گوشت خروس، گنجشک، کبک، دراج سبزی های مفید: سداب، کرفس، نعناع، آویشن تازه ، بادروج (تره خراسانی، ریحان کوهی)، چغندر، برگ ترب، پونه ، کدو حلوایی، مرزه ، شوید. تنقلات مفید: بادام شیرین، پسته، چلغوز ،انجیر خشک، مویز ادویه جات مفید: زیره، سیاهدانه، کندر، دارچین، زعفران، زنجبیل. غذاهای مفید: غذایی که در پختن ماده رطوبی و بلغمی و بیرون دادن آن از راه دهان کمک کننده است. آبگوشت با گوشت خروس (ترجیحاً پیر) است. زرده تخم مرغ نیم برشته نیز مفید است. (تخم مرغ آب پز عسلی) نخودآب: نخود را 24 الی 48 ساعت در آب خیسانده با گوشتهای مناسب نام برده و پیاز پخته، شوید خشک به آن اضافه شود. در آخر روغن بادام و ادویهجات افزوده شود. برای دسترسی به روش تهیه انواع دیگر نخوداب به کتاب تغذیه مراجعه کنید. مصرف شوربا (آش ساده) جوجه مرغ یا خروس پیر یا گنجشک با نان تنوری، ماءاللحم (عصاره گوشت پخته شده با کمی ادویه)، کباب با نان، نان برشته با عسل، نانی که در خمیر آن انیسون، سیاه دانه، زیره بریزند مفید است، همچنین حریره سبوس گندم با مغز بادام پوست کنده و شکر یا حریره آرد باقالی، نبات و روغن بادام شیرین، کنجد پوست کنده با شکر (کارامل کنجد). مربای زنجبیل، مربای انجیر، مربای بالنگ که با عسل درست شده باشند مفید است. روغنی که در غذای بیمار آسمی مصرف میشود بهتر است روغن بادام شیرین و روغن حیوانی باشد. نوشیدنیهای مناسب: شربت عسل: اگر به جای آب از شربت عسل استفاده شود بسیار مفید است. اگر در آبی که از آن شربت درست میشود، افتیمون جوشیده باشد، خاصیت آن بیشتر میشود. 1-2 قاشق غذاخوری افتیمون را در پارچه بسته، در آب در حال جوشیدن به مدت 5-3 ثانیه قرار دهید پارچه را در آورده و آن را در آب بفشارید و تفاله آن را دور بریزید. شربت عسل با کمی عرق رازیانه نیز به جای آب توصیه میشود. شربت زعفران: از مجربات در این بیماری نوشیدن شربت زعفران یا آب عسل با زعفران است. زعفران مقوی دستگاه تنفسی است. نصف قاشق چایخوری زعفران در 5/1-1 لیوان آب دم کرده با عسل در طول روز هر 3-2 ساعت 1 فنجان میل شود. ماءالشعیر با عسل: مقداری جو پوست کنده را در14-20 برابرش آب بخیسانید سپسروی شعله ملایم گذاشته، به محض شکفته شدن جوها، شعله را خاموش کرده تا جو ته نشین شود. بلافاصله پس از ته نشین شدن، آب بالای آن را صاف کرده و با عسل بنوشید. این ترکیب به خصوص در موارد سرفه و تنگی نفس به علت خشکی مناسب است. شربت انجیر، شربت مویز (یا شربت رضوی)، چای یا دمنوش زوفا، عرق زنیان از نوشیدنیهای مناسب این بیماری به شمار میآیند. اگر آسم از خشکی ریه باشد: ماءالشعیر، شیر بز، شیر گوسفند، شیر الاغ، شیر گوسفند با ترنجبین، غذاهای تر و چربی دار، روغن بادام در حریرهها مناسب است. در آسم سوداوی شیر شتر، شیر گوسفند و الاغ مفید است. مصرف مرتب حریره بادام چند بار در روز و شیر هویج (نصف لیوان شیر، نصف لیوان آب هویج + کمی شکر) مفید است. اگر علت آسم از مشکلات قلبی باشد: سیب، انار ترش و شیرین، موز، زرد آلو، شفتالو، خربزه، لیمو شیرین میوههای خوشبو و بوییدن آنها، بوییدن گلها و عطریات خوشبو خوب است. شربت سیب شیرین، شیر گوسفند با ترنجبین، سوپی که از ماش و جو پوست کنده، روغن بادام، کدو و اسفناج وگوشت بزغاله درست شده باشد، ماءالشعیر مناسب است. پرهیزات بیماران آسمی (علاوه بر پرهیزات عمومی ذکر شده): در هنگام دراز کشیدن به پشت، علایم آسم شدت مییابد لذا بیمار آسمی نباید به طور طاق باز و به پشت بخوابد. خواب زیاد مضر است به ویژه خواب روز. زیان آورترین چیز برای این بیماران خوابیدن بلافاصله بعد از غذا است. تا حد امکان از زیاد حمام کردن پرهیز شود به ویژه بعد از غذا خوردن نباید فورا به حمام رفت. باید از پرخوری، خوردن غذاها و نوشیدنیهای سرد و تر در آسم و تنگی نفس بلغمی و رطوبی و نزلی اجتناب نمود. از چیزهای تند و محرک و همه ترشیها احتراز شود مگر سرکه و سکنجبین که اگر حرارت نباشد و آثار نزله و مشکلات گوارشی نباشد میتوان مصرف کرد. سرخ کردنی، غذاهای چرب و روغندار، چربی، ماهی تازه، شیر، ماست، میوههای تر (هندوانه، خیار، نارنگی، پرتقال و…) مخصوصا در آسم رطوبی ممنوع است. از حبوبات نفاخ (لوبیا، عدس، باقلا و…) و تمامی مولدات نفخ و ریاح، غذاهای غلیظ قابض ترش پرهیز شود. فردی که دچار سرفه و تنگی نفس است از مصرف گلاب، کاسنی و به پرهیز نماید. چند توصیه برای مبتلایان به بیماری آسم- خوردن سقز با عسل، جویدن زیره سبز به طور مرتب، موجب خروج رطوبات و اخلاط از سینه میشود.
- لیسیدن و مکیدن دوسین شبها به اندازه 1قاشق چایخوری شبها (سیاه دانه کوبیده یا آسیاب شده که بلافاصله با عسل ترکیب شود).
- تخم کتان نیم کوب شده (یك ق غ در یك لیوان آب جوشانده، صاف کرده با عسل بخورید سعی كنید در دهان كمی نگه دارید.
- خوردن کبر نمکین قبل از غذا
- استفاده از قلیان عرق نعناع، به این صورت که در مخزن قلیان بدون زغال و تنباکو به جای آب، عرق نعناع و دو سه قطره اسانس نعناع ریخته و در طول روز چندین مرتبه استفاده شود. یا غروب ها از آن استفاده شود و هر چند روز 1 بار عرق نعنا عوض شود ولی هر روز چند قطره اسانس نعناع اضافه شود.
- آبپز شنبلیله، انجیر و عسل قبل از غذا مصرف شود. شنبلیله(250كرم) را با انجیر خشک درشت(10عدد) جوشانده، صاف نموده آب آن را با عسل بپزند(به مقدارنیاز) تا غلیظ شود و به قوام بیاید چند ساعت قبل از غذا در صورتی که تب نباشد مصرف شود. میتوان به این آبپز پونه(1ق غ پونه خشك) نیز افزود.
- عسل به مقدار لازم، آرد بذر کتان(2ق غ)، روغن بادام شیرین 2ق غ، مغز بادام شیرین پوست کنده پودر شده(2ق غ)، مغز پسته پودر شده( 2ق غ)را باهم خوب مخلوط کرده تا مثل شکلات شود. مقداری از آن را در دهان نگه داشته و بمکند(روزی 2تا 3 بار)
- یکی از بهترین داروهای ضد عفونی کننده ریه و روده: مقداری سیر(2تا3 حبه) را در شیر(2 لیوان) جوشانده و قدری عسل (به مقدارلازم)به آن اضافه نمایید و کم کم به بیمار بدهید. هر15دقیقه 2ق غ
- در اطفال آب رازیانه تازه (یا عرق رازیانه) با شیر ترکیب شود. نسبت شیر به عرق رازیانه 2 به 1باشد. هر نیم ساعت 1ق غ بهتراست گرم باشد
- بخور دادن با گیاهانی مثل بابونه+ مرزنجوش+ آویشن+ پونه+گشنیز+اسطوخودوس و… مفید است.
- بیمار آسمی می تواند به جای چای از دم کرده زوفا و آویشن استفاده کند.از هر كدام 1ق غ در 2 لیوان آب جوش یك قل بخورد 5 دقیقه دم بكشد سپس صاف شده وكم كم وبه دفعات میل شود
- دم کرده بادرنجبویه را با مقداری عسل به قوام بیاورید به طوری که کمی غلیظ شود سپس در حالت نیمه نشسته مثل آب نبات به تدریج بمکید.
- 100 گرم جو پوست کنده، 100 گرم کشمش بی هسته، 25 گرم گاوزبان، 15 گرم بهدانه، 100 گرم شنبلیله را با کمی آب به مدت یکساعت در شعله ملایم آتش حرارت دهید تا لعاب بدهد. سپس یک سوم قاشق چایخوری پودر تخم کدو و همانقدر رازیانه اضافه کرده و با مقداری عسل به قوام بیاورید تا غلیظ شود. سپس یک قاشق مرباخوری از ترکیب را روزی چند بار به صورت نیمه نشسته به آرامی بمکید.