تدابیر فالج CVA
توصیه های مربوط به خواب و بیداری بیمار:
- اتاق خواب یا اتاق بستری بیمار در محیط گرم و خشک بوده و خالی از تابلوهای نقاشی و قاب عکس و تزیینات باشد.
- اتاق خواب یا بستری در معرض وزش باد سرد و مرطوب نباشد.
- گلهای خوشبو در اتاق خواب یا بستری قرار داده شود. مثلا روزها یک گلدان گل نرگس یا مریم و شبها یک گلدان گل شب بو در اتاق قرار داده شود. یا اینکه کمی میخک و ریحان در ظرفی دهانه گشاد ریخته شود و مقداری گلاب به آن اضافه شده و در اتاق قرار گیرد تا بوی خوش آن در اتاق پخش شود.(البته گلها و گیاهان خوشبو با مقداری فاصله از تخت بیمار قرار داده شود تا بوی ملایم آن به مشام برسد و بوی خوش شدید مانع خواب بیمار نشود.)
- حتما موقع خواب بدن بیمار را با پتو یا پوشش دیگری بپوشانند.
- بهتر است رختخواب بیمار از پشم (مخصوصا پشم شتر) یا پنبه پر شده باشد.
- از خوابیدن بلافاصله بعد از غذا خودداری شود.
- از نوشیدن آب بین خواب و بلافاصله بعد از بیداری پرهیز شود.
پرهیزات و توصیه های مربوط به استحمام:
- از حمام کردن بلافاصله بعد از غذا پرهیز شود.
- استحمام به مدت طولانی در بیماران دچار CVA توصیه نمی شود، مگر حمام خشک کننده مانند سونای خشک.
- حمام در آب گوگردی (مثل بعضی از چشمه های آبگرم) و شنا در آب دریاهای شور برای این بیماران بسیار مفید است.
- مقداری بابونه، پونه و آویشن جوشانده شود و بیمار در حمام سر خود را با آب آن بشوید.
- مقداری آویشن، زنیان، بومادران و مرزنجوش جوشانده شود و آب آن به صورت گرم در وان حمام ریخته شود و بیمار در آن بنشیند به نحوی که عضو سست شده در آب گیاهان قرار بگیرد. سپس عضو با لیف پارچه ای ماساژ داده شود. بعد از خروج از وان بدن را خشک کرده و در معرض سرما قرار ندهند و همچنان که بدن گرم است، عضو سست شده را با مخلوطی از روغن های قسط، شوید، شترمرغ و سیاهدانه، روغن مالی کرده و با پارچه ای بپوشانند. این کار روزی یکبار انجام شود.
هربار كه بیمار به حمام میرود، مغز گردوى كوبيده شده را با زيرهى سياه ساييده شده و مقدارى عسل مخلوط كند و در حمام گرم بر سر و بدن مخصوصا موضع فلج شده بمالد و مدتى صبر كند تا خوب عرق كند (هرچه بيشتر صبر كند بهتر است)، بعد بدن را بشويد و از حمام خارج شود و پس از خارج شدن موضع را گرم نگهدارد.
پرهیزات و توصیه های مربوط به جماع:
- کسانی که سابقه TIA دارند یا دارای سایر ریسک فاکتورهای CVA هستند، یا کسانی که دچار این بیماری شده اند، بعد از جماع از آب سرد برای استحمام استفاده نکنند.
- جماع با شکم پر در اول شب مخصوصا در تابستان و زمستان ممنوع است.
توصیه های مربوط به ورزش:
- توصیه می شود بیماران دچار CVA و فلج اعضا، عصرها قبل از میل کردن شام ورزش سبکی کرده و اعضای سست شده را کمی حرکت دهند.
پرهیزات غذایی:
افراد در معرض خطر CVA یا بیماران دچار این بیماری باید از مصرف موارد زیر پرهیز نمایند:
ماهی، آب (مخصوصا آب سرد)، چای، هلیم، کله پاچه، ماکارونی، گوشت گاو و گوساله، الویه، سیب زمینی، موز، ماست، دوغ، گوجه فرنگی، خیار، عدس، بادمجان، میوه ها و سبزیجات با طبع سرد، یخ و هر نوشیدنی که در آن یخ انداخته باشند، سرکه و ترشیجات، غذاهای سرخ کرده و بسیار چرب، انواع سس ها و غذاهای آماده و بسته بندی شده کارخانه ای، فست فودها، قهوه و نسکافه، شکلات، شیرینی های مصنوعی، نوشابه و نوشیدنی های کارخانه ای، ناشتا خوردن خربزه، مصرف نوشیدنی و میوه همراه با غذا.
سایر پرهیزات و توصیه ها:
- نشستن مقابل باد پنکه یا کولر در بیماران ممنوع است.
- بیماران در خطر CVA یا دچار این بیماری، به هنگام تشنگی، نوشیدنی های ذکر شده و مجاز در این بیماری را (مخصوصا اگر نوشیدنی خنک باشد)، به یکباره ننوشند. بلکه آن را مضمضه کرده و کمی در دهان نگاه دارند و سپس بخورند.
- بیماران شام خود را حوالی غروب آفتاب بخورند و از دیر غذا خوردن شبانه بپرهیزند.
توصیه ها و رژیم غذایی:
- در بیماری که تازه دچار CVA شده در طول 7-4 روز اول (بسته به قوت بیمار) صبحانه فقط از 2 قاشق غذاخوری گلقند عسلی که با یک استکان جوشانده انیسون ، رازیانه ، زیره، بادرنجبویه( از هر کدام 5 گرم) مخلوط شده، استفاده کند. در وعده ناهار و شام هم آبگوشتی متشکل از نخود، و یکی از گوشتهای جوجه مرغ/ گنجشک/ جوجه کبوتر/ کبک/ بلدرچین/ پرستو/ جوجه خروس یا قرقاول با کمی ادویه جات و سبزیجات (شامل شوید، نعناع، زیره، دارچین، آویشن، مصطکی، زعفران، کمی فلفل سیاه و کمی زنجبیل) بدون روغن تهیه شود و فقط آب آن (بدون جرم گوشت و نخود و سبزیجات) به بیمار داده شود.اگر بیمار خیلی ضعف داشت،آب گوشت ذکر شده را با کمی نان برشته خوب پخته شده میل کند. می توان در هر یک از وعده های غذایی به تناوب از گوشتهای ذکر شده در غذای بیمار استفاده نمود. اگر قرار بر استفاده از گوشت کبوتر بود باید ابتدا گوشت آن را در آب بجوشانند و آن آب را دور بریزند و گوشت را در آب دیگری با نخود و ادویه جات بپزند.
- بعد از گذشت 7-4 روز در وعده صبحانه نان و عسل یا نان برشته با انجیر خشک و مویز میل شود و در وعده ناهار و شام نیز به تدریج جرم گوشت و نخود و سبزیجات نیز میل شود و روغن زیتون یا روغن گردو یا بادام هم به غذا اضافه شود. به تدریج در روزهای بعدی تا روز 16، می توان کمی برنج نیز به غذا اضافه نمود.
ادامه دستورات و رژیم غذایی بعد از 16 روز اول:
- قبل از صبحانه: یک استکان آب جوش (این دستور را می توان در روزهای ابتدای بیماری نیز رعایت نمود)
صبحانه:
- نان و عسل
- انجیر 7-5 عدد، بادام 15-10 عدد (یا به شکل حریره بادام یا شیر بادام)، مویز 30-20 عدد
- مربای سیب
- مربای بالنگ
- مربای هلیله یا مربای آمله (در صورت دسترسی به مربای هلیله یا آمله روزانه 1 قاشق غذا خوری از آن میل شود)
- مربای وج: وج را 3 شبانه روز در آب بخیسانند و سپس خارج کرده و با آب و عسل یا شکر بپزند.
- مربای به : به را خرد کرده و در ظرف با شکر یا عسل بجوشانند تا پخته شود. در حین پخت در پارچه ای تمیز کمی هل، دارچین، زنجبیل و میخک ریخته و پارچه بسته شده را در ظرف مربای در حال پخت بیاندازند و پس از پخته شدن مربا آن را خارج کنند. در اواخر طبخ کمی زعفران ساییده نیز به مربا اضافه شود.
- مربای زنجبیل: زنجبیل را 20 روز در آب بخیسانند و هر روز آب آن را عوض کنند. و بعد از 20 روز آن را با آب و عسل بپزند.
- مربای بالنگ
- (بیمار می تواند در روزهای مختلف به تناوب از موارد ذکر شده در وعده صبحانه استفاده نماید).
ناهار و شام:
- آبگوشت نخود با دستور ذکر شده در قبل
- کباب گوشت های ذکر شده با ادویه جات و روغن زیتون
- شوربای گوشت های ذکر شده با چغندر و کمی خردل
- در بیمارانی که حرارت مزاج در آنها غالب است استفاده از زیر باج با دستور زیر توصیه می شود: پیاز را در کمی روغن بادام یا روغن گردو تفت دهند و سپس با یکی از گوشت های ذکر شده و مقداری آب بپزند. در اواخر طبخ کمی سرکه و شکر و کمی زیره و گشنیز خشک اضافه کنند.
- نکته1: قبل و بعد از هر غذا به اندازه یک عدس سنگ نمک میل شود و غذا کم نمک تهیه گردد.
- نکته2: بیمار می تواند به همراه غذا از 7-5 عدد زیتون استفاده نماید اما استفاده از ماست، ترشی، سالاد و سایر مخلفات با غذا مجاز نیست.
- نکته 3: بعد از هر غذا 2 عدد مویز درشت دانه دار بردارند و دانه آن را خارج کرده و به جای آن یک عدد دانه فلفل سیاه قرار دهند و میل کنند.
میان وعده:
- 7 عدد مغز پسته، 1 مغز گردو و کمی مغز چلغوزه
- حلوای سیب: سیب شیرین رسیده را پوست بکنند و با آب بپزند تا سیب له شود و آب آن تمام شود. در ظرف دیگری مقداری شکر یا عسل را با کمی هل و دارچین و زعفران و گلاب و کمی آب به قوام بیاورند. مایه را به سیب اضافه کرده و روی حرارت ملایم هم بزنند تا به قوام حلوا برسد. پس از سرد شدن روی آن را با مغز پسته تزیین کنند.
- مقداری سقز را با یک پنجم آن مصطکی و رب شیرین بیان (در صورت دسترسی) کمی حرارت دهند تا نرم شود و سپس به آن کمی پودر زنجبیل، هل و دارچین اضافه کنند و با عسل مخلوط نموده و به شکل آدامس یا شکلات در آورده و بجوند و در انتها با آب و عسل داغ قورت دهند.
- به عنوان میوه می توانند از سیب، گلابی و زردآلوی شیرین استفاده نمایند.
نوشیدنی:
به جای آب:
- مخلوط آب با عسل و کمی عرق گاوزبان و عرق انیسون
- ماء العسل: نیم کیلو عسل را با 5/2 لیتر آب مخلوط کرده و روی حرارت بگذارند. در پارچه تمیزی چوب دارچین، مصطکی،هل از هر کدام 5 گرم ریخته و پارچه را ببندند و در مخلوط آب و عسل بیاندازند و کمی نیز زعفران اضافه کنند. مخلوط را بجوشانند تا کف کند و کف آن را بگیرند و از روی حرارت بردارند. روزی چند فنجان از این ترکیب میل شود.
- اگر حرارت مزاج غالب بود و بیمار نتوانست نوشیدن آب و عسل را تحمل نماید، به جای آن نوشیدن مخلوط آب با عرق گاوزبان و تاجریزی یا ماء الشعیر طبی توصیه می شود.
به جای چای:
- دم کرده بادرنجبویه، گاوزبان، بابونه، اسطخدوس، افسنتین، ریشه ایرسا از هر کدام 5 گرم با لیمو عمانی و نبات
- دم کرده چای سبز
سایر دستورات:
- از روز هفتم به بعد شیره داخلی آلوئه ورا با کمی شکر و آب لیموترش تازه مخلوط شده و یک قاشق عصرها میل شود.
- مغز جوزهندی 200 گرم، مغز چلغوزه 100 گرم بکوبند و با همان مقدار عسل مخلوط کنند. سپس پودر فلفل، پودر زنجبیل، پودر دارچین از هر کدام یک قاشق چایخوری اضافه کرده و مخلوط کنند تا یکدست شود. از ترکیب فوق 4 ساعت قبل از غذا یک قاشق مربا خوری به همراه آب و عسل بخورند.
- از روز 16 به بعد غرغره با مخلوط عرق آویشن، پونه، زوفا به اضافه کمی سماق و سرکه و عسل و آبجوش روزی 4-3 مرتبه انجام شود.
- روغن سیاهدانه و روغن مرزنجوش از هر کدام روزی 1 قطره در نوک بینی بیمارچکانده شود.
- ماساژ و بادکش پشت و اندامها و مخصوصا بادکش گرم روی عضلات روزانه انجام شود. لیوان بادکش دهانه تنگ باشد و مکش آن زیاد باشد و موقع برداشتن، لیوان سریع از موضع کنده شود.
- اگر فلج در عضلات حلق اتفاق افتاده باشد : بادکش تحت الذقن (زیرچانه) و غرغره با محلول غرغره ذکر شده در فوق به اضافه کمی خردل مفید است.
- دراز کشیدن در میان شنهای داغ ساحل در بیماران دچار CVA توصیه می شود.
- مقداری بابونه و بومادران و آویشن و پونه را بجوشانند و آب آن را در کیسه آب گرم ریخته و بر سر بیمار بگذارند (بیشتر در پس سر قرار بگیرد).
- کلاه نمدی گرم کرده بر سر بیمار بگذارند.
- روزانه 2 بار روغن مالی با روغن کرچک، شترمرغ، بابونه، شوید، قسط، گردو مخصوصا روی ستون فقرات گردنی و پشتی انجام شود. قبل از روغن مالی اعضای سست شده با پارچه ای نسبتا زبر کمی ماساژ داده شود تا سرخ شود بعد روغن مالی انجام شود.
- کف پای بیمار روزانه با روغن حنظل محکم ماساژ داده شود.
و در نهایت:
امام صادق (ع) می فرمایند: کسی که نگران از بروز فلج در اعضایش می باشد، شبها موقع خواب یک مرتبه آیت الکرسی بخواند.